Holistyczne podejście w terapii sportowca po urazie fizycznym

Ostatni rok poświęciłam zagadnieniom psychologii sportu, a dokładniej przeżyciom związanym z urazem fizycznym u sportowców. Zarówno literatura jak i wyniki moich badań przekonują jednoznacznie, jak ważne jest całościowe podejście do kontuzjowanego. Przyznaję, że poznane informacje wzbogaciły mnie, jako fizjoterapeutkę. W serii artykułów pragnę podzielić się tą wiedzą z wszystkimi zainteresowanymi tym tematem. Myślę, że zawarte tu wiadomości przydadzą się w praktyce każdemu, kto ma do czynienia z osobą po urazie. 






Powrót do zdrowia po urazie jest procesem długotrwałym, a jego dynamika, w zależności od stopnia urazu i indywidualnych predyspozycji człowieka, może być różna. Kluczowe znaczenie mają także czynniki zewnętrzne takie jak wykwalifikowana opieka medyczna, zabiegi fizjoterapeutyczne, wsparcie materialne oraz finansowe. Nie są one jednak gwarancją pełnego powrotu do aktywności. Zdarza się bowiem, że mimo bardzo sprzyjających warunków rehabilitacji i zadowalających postępów w leczeniu, osoba nie jest w stanie odzyskać poziomu sprawności sprzed urazu. Przyczyną tego stanu jest często pominięcie trudności natury psychicznej. Dlatego równolegle z rehabilitacją stanu fizycznego powinien być wdrażany trening konkretnych technik psychologicznych. Fakt, że całościowe podejście do terapii pacjenta po urazie daje najlepsze efekty, potwierdza wiele badań klinicznych. 


Profesor Blecharz, znany psycholog sportu (i mój promotor ;) ), wyróżnia w całym okresie rekonwalescencji trzy krytyczne momenty : 

1. doznanie obrażenia 
2. diagnoza 
3. powrót do gry 

Uważa on, że te przełomowe etapy mogą zadecydować o tym, jak potoczy się proces powrotu do czynnego uprawiania sportu. Dlatego podkreśla, jak ważne jest holistyczne podejście w pracy ze sportowcem po urazie. Do zalet tego podejścia należy przede wszystkim: 

• spojrzenie na konsekwencje urazu w dłuższej perspektywie czasowej, 
• zaplanowanie współpracy pomiędzy poszczególnymi członkami zespołu terapeutycznego, 
• zapobieganie błędom jatrogennym. 

Fizjoterapeuta i psycholog sportowy tworzą integralną całość w wielozadaniowym zespole sportowo-medycznym. Rehabilitanci, zajmujący się kontuzjowanymi zawodnikami zaznaczają, że interwencja psychologiczna jest bardzo pomocna w przezwyciężeniu emocji towarzyszących zawodnikom po urazie. Dobrze zrozumiane i stosowane strategie psychologiczne stanowią cenne narzędzie w kompleksowej, efektywnej rehabilitacji. 

Badania fizjoterapeutów sportowych i trenerów donoszą, że najczęstszymi i najbardziej znaczącymi zachowaniami i emocjami, związanymi z nieprawidłowym leczeniem kontuzjowanych zawodników są: strach i wściekłość, złość i frustracja, brak zrozumienia procesu leczenia oraz chęć powrotu do startów przed całkowitym wyleczeniem. Dlatego niektóre elementy treningu technik psychologicznych są szczególnie pożądane w procesie rehabilitacji sportowców po urazie. Crossman wylicza wśród nich m.in.:

• wspólne ustalanie celów
• techniki motywacji, 
• techniki efektywnej komunikacji i doradztwa, 
• kontrola emocji i stresu, 
• trening asertywności, 
• trening koncentracji i uwagi, 
• relaksacja, 
• wizualizacja
• redukcja depresji.

Techniki te powinny być włączone w proces rehabilitacji, aby pomóc sportowcom radzić sobie z bólem, wściekłością, smutkiem, negatywnymi i irracjonalnymi myślami a także pomóc w motywacji i podporządkowaniu się zaleceniom personelu medycznego w każdym z etapów powrotu do sportu. Warunkiem rozpoczęcia realizowania planu leczenia i rehabilitacji jest zaakceptowanie go przez sportowca lub zmodyfikowanie do wersji, która będzie dla niego najbardziej przystępna. Plan wdrażania poszczególnych technik psychologicznych powinien współgrać z wszystkimi fazami rehabilitacji tj.:

1.   Faza ostra            
2.   Wczesna rehabilitacja
3.   Zaawansowany etap rehabilitacji

"Ściągę" z prawidłowego postępowania ze sportowcem po urazie znajdziesz tutaj.

Artykuł powstał w oparciu o posiadaną wiedzę i następujące materiały:

1. Blecharz, J. (2008). Sportowiec w sytuacji urazu fizycznego, Wydawnictwo AWF Kraków

2. Blecharz, J., Siekańska, M. (2009) Praktyczna psychologia sportu, Wykorzystanie koncepcji psychologicznych w sporcie, Wydawnictwo AWF Kraków

3. Crossman, J. (2001) Coping With Sports Injuries, Psychological Strategies for Rehabilitation. New York: Oxford University Press Inc.

4. Heil, J. (1993) A Framework for Psychological Assessment [W:] J. Heil (red.) Psychology of Sport Injury, s. 73-87. Champaign IL.: Human Kinetics Publishers.

Tekst jest fragmentem mojej pracy magisterskiej. Kopiowanie go bez zgody właściciela może zostać potraktowane jako plagiat. Jeśli chcesz wykorzystać powyższe treści napisz do mnie na adres: malwina.liszka@gmail.com

Obraz użyty powyżej pochodzi ze strony:
www.fakt.pl/pechowa-kontuzja-michala-kubiaka-podczas-odnowy,artykuly,462458,1,1,6.html