Choroba "oglądania wystaw sklepowych"

Wbrew temu, co może sugerować potoczna nazwa tej jednostki chorobowej, nie chodzi tu o zaburzenie psychiczne czy objaw uzależnienia od konsumpcyjnego stylu życia. Choroba "oglądania wystaw sklepowych" to chromanie przestankowe - najczęstszy objaw miażdżycy kończyn dolnych. Jeśli podczas spaceru ból w łydkach powoduje, że musisz się zatrzymać - sprawdź, co możesz z tym zrobić!

Chromanie przestankowe (łac. claudicatio intermittens) to dosłownie utykanie spowodowane bólem mięśni kończyn dolnych z powodu niedokrwienia. Ból ten pojawia się podczas marszu lub innego wysiłku  i ustaje po odpoczynku.

Dystans chromania to odległość, jaką chory może przejść do wystąpienia bólu. Zależnie od miejsca i stopnia zwężenia tętnic obwodowych, ból może być odczuwalny w łydce, w udzie, w pośladku a nawet w całej nodze. Ostry ból, spowodowany niewystarczającą ilością tlenu dostarczanego do mięśni podczas wysiłku, jest dla wielu osób powodem do ograniczenia aktywności fizycznej w domu, pracy i w wolnym czasie, a co za tym idzie, do ogólnego obniżenia wydolności wysiłkowej i tym samym pogorszenia jakości życia.

Badania wykazują, że objaw ten jest często bagatelizowany lub mylony z innymi dolegliwościami zarówno przez chorych jak i lekarzy. Niska świadomość w tym temacie przyczynia się do późnego zdiagnozowania tej jednostki. Jest to o tyle niebezpieczne, że chromanie przestankowe jest zwykle konsekwencją postępującego procesu miażdżycowego, a ten z kolei jest przyczyną m.in. wielu zawałów serca i udarów mózgu (śmiertelność 50% po 10 latach od rozpoznania). Na szczęście można temu zapobiec!

Kto jest bardziej narażony?

• palący lub diabetycy w wieku 50-69 lat
• wszyscy od 70 roku życia
• osoby z czynnikami rozwoju choroby sercowo-naczyniowej (cukrzyca, palenie tytoniu)

Jak rozpoznać chorobę?

Jeśli po przejściu kilkuset metrów czujesz ból w łydkach, który powoduje, że musisz się zatrzymać i odpocząć, aby móc iść dalej, warto wykonać badanie. Nie bój się, podstawowe badanie hemodynamiczne jest bardzo proste i nieinwazyjne.

Wskaźnik kostkowo–ramienny ABI (ang. Ankle–Brachial Index) wyznacza się dzieląc wynik pomiaru ciśnienia na poziomie kostki przez ciśnienie na tętnicy ramiennej, po stronie gdzie ciśnienie jest wyższe.

Jeśli wynik wynosi:
<0,9 - miażdżyca kk. dolnych
0,91 - 1,4 - wszystko w porządku
> 1,4 - konieczność wykonania innych badań dla potwierdzenia lub wykluczenia choroby

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie chromanie przestankowe lub sam podejrzewasz, że Ci ono zagraża - nie czekaj! Podejmij aktywność fizyczną według określonych niżej wytycznych.

Co możesz dla siebie zrobić?

1. Maszeruj na bieżni lub w terenie

Bieżnia jest świetnym rozwiązaniem z 3 zasadniczych przyczyn: jest ogólnodostępna na siłowniach, pozwala na ustalenie i modyfikację określonej prędkości marszu i daje możliwość zmiany kąta nachylenia. 

Najlepsze wyniki daje marsz ze stałą prędkością 3,2 km/h

Kąt nachylenia bieżni powinien wzrastać co 2 min o 2% (lub co 3 min o 3,5%)

Jeśli jednak nie masz możliwości skorzystania z bieżni, nie rezygnuj! Marsz w terenie także daje bardzo dobre efekty.

2. Przez 30-60 minut (sesje po 5 minut)

Istota treningu polega na tym, żeby narzucić sobie takie obciążenie (tempo i nachylenie), aby ból średniego nasilenia wystąpił w nogach po 4-5 minutach marszu. Kilka minut przerwy i znów do 5 minut marszu. 

Skala służąca do oceny bólu (Regensteiner):

1. - brak bólu
2. - pojawienie się dolegliwości bólowych
3. - umiarkowane dolegliwości bólowe (od których można oderwać uwagę badanego)
4. - umiarkowany ból, dokuczliwy
5. - silny ból (nie do zniesienia) 

Optymalny czas całego treningu wynosi ok 50 min.Oczywiście początkowo wystarcz, że będziesz maszerował przez ok 30 min, a czas ten wraz z postępem będziesz stopniowo wydłużać (np. co 2 tygodnie).

3. 3x/tydz.

To minimalna częstotliwość, która daje wymierne efekty. Chyba znajdziesz w tygodniu 3x po pół godzinki? To zdecydowanie wydłuży Twoje życie :)

4. W towarzystwie

Badania wykazały, że trening nadzorowany daje lepsze efekty. Dlaczego? Bo jeśli ktoś nie wie jak i ile chodzić lub nie jest pewny, że jest trening jest prawidłowy, to rezygnuje. Poszukaj fizjoterapeuty lub trenera personalnego, który ustali wytyczne indywidualnie według Twoich potrzeb i zdecyduje się na początku Ci potowarzyszyć. Możesz także wyciągnąć przyjaciela na systematyczne spacery - to zawsze dodatkowa motywacja. A jeśli masz na tyle samodyscypliny lub nie kojarzysz nikogo, kto mógłby z Tobą potrenować, możesz oczywiście chodzić sam. W końcu chodzi tu o Twoje zdrowie :)

5. Przez co najmniej 3 do 6 miesięcy

Postanów sobie, że trening według tych wytycznych będziesz prowadził przez najbliższe 3 miesiące. To czas, który Twój umysł spokojnie może sobie wyobrazić i zaakceptować. Jeśli po tym czasie zobaczysz korzystne dla Twojego zdrowia efekty, kontynuuj trening przez kolejne 3 miesiące. Docelowo chodzi o to, aby w Twoich nogach zbudowana została sieć naczyń obocznych, a to wymaga około rocznego treningu. Niech więc spacerowanie stanie się Twoim stylem bycia!

Jeśli czas do wystąpienia bólu przy danym obciążeniu wydłuża się, to znak, że dystans chromania poprawił się i należy nieco zwiększyć obciążenie.

Dodatkowo:

1. Rzuć palenie
2. Zmień dietę (aby obniżyć cholesterol - LDL <100 mg/dl)
3. Zapobiegaj nadciśnieniu (BP < 140/90)

! Na bieżni czy bez, najważniejsze, żebyś systematycznie chodził !

Korzystne efekty treningu:

W oparciu o materiały własne i artykuł:
Kliniczne metody oceny pacjentów z chromaniem przestankowym
Rehabilitacja Medyczna 2011, Tom 15, Nr 1, 10–20
zdjęcie z http://blog.chesio.com/2006/04