Produkty wielozbożowe nie są zdrowe / Gluten - cz. 1

Mimo iż dietetycy, żywieniowcy i znawcy zdrowego odżywiania polecają pieczywo pełnoziarniste, a wszelkie produkty zbożowe i mączne stanowią podstawę piramidy żywienia, jedzenie ich wcale nie jest takie zdrowe. Węglowodany owszem są głównym źródłem energii, którą powinniśmy dostarczać do organizmu, ale nie jest obojętne jakie produkty zasobne w węglowodany zjemy. Większość produktów zbożowych może być przyczyną wielu nawet śmiertelnych chorób uznanych powszechnie za autoimmunologiczne, a więc te, których etiologia nie jest (jeszcze) znana.

Dlaczego twierdzę, że produkty zbożowe są niezdrowe?

Ponieważ zawierają gluten – mieszankę białek, która przyczynia się do powstania procesów zapalnych w wielu narządach ludzkiego organizmu. I to nie tylko u osób, u których zdiagnozowano celiakię. Na szczęście nie wszystkie zboża go zawierają.


Gluten to mieszanka białek: gluteniny i gliadyny. Większość ludzi jest uczulonych na gluten (– spożycie go podnosi poziom przeciwciał przeciw gliadynie i powoduje zanik kosmków jelitowych) i nawet o tym nie wie. Zwiększona wrażliwość na gluten nie jest u nich zdiagnozowana, ponieważ negatywne skutki jego spożycia nie są z nim skojarzone. Powstałe w efekcie choroby zachodnia medycyna tłumaczy skłonnościami genetycznymi lub chorobami autoimmunologicznymi. Dlaczego nie zauważa, że do wielu współczesnych chorób przyczynia się spożycie zbóż zawierających gluten? O tym później. Teraz przybliżę w jaki sposób gluten nam szkodzi.

W jaki sposób gluten nam szkodzi?

1.Zaburzenia trawienia, alergie, obniżenie odporności

Jedyną znaną i uznaną formą alergii na gluten jest Celiakia, czyli najgroźniejsza forma wrażliwości na gluten. W celiakii dochodzi do wzrostu przepuszczalności śluzówki jelita dla antygenów pokarmowych, zwłaszcza dla białek mleka krowiego, oraz do spadku wydzielania hormonów jelitowych (m.in. cholecystokininy, sekretyny, motyliny, VIP), co powoduje wtórne zaburzenia czynności egzo- i endogennej trzustki, jak również zaburzenia odpływu żółci, atonię pęcherzyka żółciowego i skłonność do rozwoju kamicy żółciowej(1).

Po spożyciu glutenu dochodzi do skrócenia  i spłaszczenie kosmków jelitowych oraz przerostu krypt(gruczoły jelitowe w błonie śluzowej jelita cienkiego). Kosmki i krypty pokrywa nabłonek jelitowy w którym znajdują się komórki odpowiedzialne m.in. za resorpcję i przekazanie do naczyń krwionośnych produktów trawienia. Gluten „rozszczelnia” naczynia krwionośne, przez co przedostają się do nich również te substancje, które wniknąć nie powinny. To przyczynia się z kolei do powstawania alergii na wiele składników i obniżenia ogólnej odporności organizmu.

2.Nietolerancje pokarmowe

Gluten powoduje także spadek aktywności enzymów (disacharydaz rąbka szczoteczkowego) rozkładających dwucukry, co może powodować nietolerancje pokarmowe (np. nietolerancja laktozy)

3.Ochrona dla pasożytów

Kolejnym patologicznym mechanizmem do którego przyczynia się gluten jest wzrost ilości śluzu w różnych narządach naszego organizmie (zwiększa się ona także po spożyciu mleka krowiego, cukru, mięsa). Zakwaszenie organizmu, do którego także przyczynia się nadmierne spożycie wymienionych pokarmów, daje idealne środowisko do rozwoju pasożytów. Pasożyty, które dostają się do naszego ciała, tworzą sobie w tych warunkach otoczki śluzowe, przez co nie są rozpoznawane przez (i tak już osłabiony) układ odpornościowy. „Obce ciało” w narządzie może powodować proces zapalny i wysyłanie tam przeciwciał skierowanych przeciwko samemu sobie, stąd „częste współistnienie celiaklii z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego, sarkoidozą, toczniem układowym trzewnym, chorobami tarczycy”(1).  To wszystko sprawia, że naturalne mechanizmy obronne naszego organizmu zostają zaburzone. Chorujemy więc coraz częściej.

Choroby skojarzone z glutenem

U osób, u których zdiagnozowano celiakię objawy są wyraźnie rozpoznawalne.
W postaci pełnoobjawowej występują bóle brzucha, wzdęcia, biegunki tłuszczowe lub wodniste, objawy niedoborowe składników pokarmowych (m.in. anemia), spadek masy ciała, zaburzenia rozwoju u dzieci (m.in. niskorosłość), zmiany w zachowaniu (m.in. depresja). Tak wyraźne objawy występują jednak tylko u ok. 30% chorych.

Pozostała część społeczeństwa mająca nadwrażliwość na gluten może mieć postać ubogoobjawową lub ukrytą. W tej pierwszej  występują tylko typowe zmiany w błonie śluzowej jelita i może jej towarzyszyć: niedokrwistość, próchnica zębów, niedorozwój szkliwa zębowego, nawrotowe afty i wrzodziejące zapalenia jamy ustnej, podwyższony poziom cholesterolu, zaburzenia neurologiczne (ataksja, neuropatia obwodowa), otępienie, schizofrenia, upośledzenie umysłowe, choroba Dühringa, wczesna osteoporoza, nawykowe poronienia, anemia, zanik mięśni, reumatoidalne zapalenie stawów, zespół jelita drażliwego, obrzęki, patologiczne złamania kostne, cukrzyca insulinozależna, choroba Hashimoto. Postać ukrytą da się stwierdzić tylko na podstawie występowania przeciwciał IgA EMA, podczas gdy wynik biopsji jelita cienkiego jest poprawny 4


W „The New England Journal of Medicine” zamieszczono listę 55 chorób skojarzonych ze spożywaniem glutenu. Oprócz wyżej wymienionych znalazły się na niej także:

• nieswoiste zapalenie jelit,
• nowotwory,
• chroniczne zmęczenie,
• stwardnienie rozsiane
• stany lękowe,
• lidemencja,
• migreny,
• epilepsja,
• autyzm
• i niemalże wszystkie inne choroby autoimmunologioczne(2)

Nie chcę przez to powiedzieć, że za wszystkimi tymi chorobami stoi tylko i wyłącznie gluten, ale większość  ludzi nie jest nawet przebadanych pod tym kątem.  Stwierdzone u siebie choroby starają się więc leczyć rozmaitymi (najczęściej farmakologicznymi) sposobami, tylko coraz bardziej sobie szkodząc.  Celują oni bowiem w objawy, a nie w przyczynę. A może Ty także zauważasz u siebie oznaki którejś z tych chorób?

Warto jest co jakiś czas na przynajmniej okres 2 - 4 tygodni zafundować sobie dietę bez glutenu, żeby oczyścić z niego organizm, uszczelnić i zregenerować jelita i zaobserwować jak ta zmiana wpłynie na Twoje zdrowie. Nie jest to jednak łatwe i wymaga wcześniejszego przygotowania. Już za tydzień pojawi się 2 część z tej serii GLUTEN, z której dowiesz się, gdzie i dlaczego jest gluten. 

A tymczasem sprawdź, które produkty w Twojej kuchni go zawierają i pomyśl, czym mógłbyś je zastąpić ;)

(1) PEDIATRIA, Michu®, Wrocław 2011

(2) http://revitum.pl/gluten-w-zywnosci